De term ‘getij’ verwijst naar de periodieke verandering van de zeespiegel als gevolg van de zwaartekracht die wordt uitgeoefend door hemellichamen, zoals de maan.
Het zijn ongelooflijk betrouwbare verschijnselen, en deze stijging en daling van de zeespiegel zijn meestal regelmatig en voorspelbaar.
Het moment waarop de zee op een bepaalde kustlocatie haar maximale niveau bereikt, wordt vloed genoemd, terwijl het moment waarop de zee haar minimumniveau bereikt laagwater wordt genoemd.
Getijden zijn onderverdeeld in drie variantengebaseerd op de frequentie en symmetrie van hun golflengte.
Halfdagelijkse getijdenzijn het meest voorkomende type en bestaan uit 2 hoogwater en 2 laagwater op één maandag (ongeveer 25 uur).
Dagelijkse getijdenbestaat uit slechts 1 vloed en 1 eb op elke maandag.
Gemengde getijdentreedt op wanneer er op één maandag twee keer hoogwater en twee keer laag water is, maar het verschil tussen de getijden is meestal dramatisch. Het hoogteverschil tussen eb en vloed wordt het getijverschil genoemd.
De overgrote meerderheid van de aarde zal twee getijden per dag of binnen een periode van 24 uur ervaren. Er zijn twee hoogwater en twee laagwater.
Hoogwater en laagwater liggen doorgaans 6 uur en 12,5 minuten van elkaar gescheiden. Veel industrieën, waaronder de scheepvaart, de visserij en de kustwaterbouw, vertrouwen op getijdenkennismonitor en volg de getijden.
Getijden kunnen ook gevaarlijk zijn. Het is van cruciaal belang om te begrijpen of het tij opkomt of uitgaat.
Hoe beïnvloeden getijden het leven?
Elke natuurlijke gebeurtenis is significant en heeft een impact op levende wezens, en het getij is daarop geen uitzondering. Hier volgen enkele manieren waarop getijden het leven op aarde kunnen beïnvloeden:
Vissen
De voedingscyclus van sommige vissen wordt rechtstreeks beïnvloed door getijdenbewegingen. De meeste vissen die zich aan kustgebieden vastklampen, eten voornamelijk bij vloed, die optreedt wanneer microscopisch kleine organismen in de winter met warm water en in de zomer met koud water worden gewassen.
De getijdenbeweging biedt een van de drie belangrijkste dingen die vissen nodig hebben: voedsel. Miniatuur zeedieren en planten worden door de stroming meegesleurd en concentreren zich in kleine draaikolken waar een structuur, zoals riffen of rotsen, de waterstroom verstoort.
Voedsel uit de getijdenzone
Het getijdengebied herbergt eetbare mariene soorten zoalskrabben, mosselen, slakken, zeewier, enzovoort.
Het is van cruciaal belang om te onthouden dat zonder het regelmatig spoelen van de getijden deze geavanceerde en diverse wezens zouden sterven en de voedselvoorraden zouden afnemen.
Navigatie
Hoogwater kan ook worden gebruikt voor navigatiedoeleinden. Ze verhogen het waterpeil nabij de kust, waardoor schepen gemakkelijker de haven kunnen binnenvaren.
Dit is gunstig voor het leven op het gebied van handel en reizen. Alle commerciële schepen hebben gidsen voor eb en vloed om hen te helpen navigeren.
Weten wanneer eb en vloed optreden is erg belangrijk als u in een ondiepe rivier vaart of in een haven voor anker gaat.
Weer
De getijden kunnen ook het weer beïnvloeden, omdat ze de oceaanstromingen in beweging brengen en bewoonbare omstandigheden voor het zeeleven creëren. De getijden kunnen ook helpen om de temperatuur van de oceaan en van de planeet in evenwicht te brengen, waardoor al het leven erop wordt beïnvloed.
Getijdenenergie
Normaal gesproken vinden er elke 24 uur twee keer hoogwater en twee keer laagwater plaats. Als gevolg hiervan zal de snelle beweging van water tijdens de in- en uitstroom een duurzame energiebron vormen voor degenen die langs de kust wonen.
Het gebruik van getijdenenergie staat nog in de kinderschoenen en zal hopelijk in de toekomst meer worden gebruikt om het leven op aarde te helpen beschermen.
Hoe werken getijden?
Een getijde is de afwisselende op- en terugtrekking van zeewater langs een kustlijn. Wanneer het water langs de kustlijn zijn grootste omvang bereikt, wordt er gezegd dat het hoogwater is.
Wanneer het tij zich het sterkst terugtrekt, is er sprake van eb. In verschillende zoetwaterrivieren kunnen getijden optredenen meren, evenals zeeën en oceanen.
Hoe het getij wordt gevormd:
Hoog- en laagwater worden veroorzaakt door de zwaartekracht van de maan op de aarde en de rotatiekracht van de aarde.
De kant van de aarde die zich het dichtst bij de maan bevindt, zal de sterkste aantrekkingskracht ervaren, waardoor oceanen stijgen en vloed ontstaat.
De roterende kracht van de aarde is groter dan de zwaartekracht van de maan aan de kant die ervan afgekeerd is.
Omdat de rotatiekracht ervoor zorgt dat water zich ophoopt terwijl het de kracht probeert te weerstaan, ontstaat er ook aan deze kant hoogwater.
De oceaan trekt zich elders op aarde terug, wat resulteert in eb. De aantrekkingskracht van de zon speelt ook een kleine invloed op de productie van getijden. Getijden circuleren over de aarde als uitstulpingen in de oceaan.
Zijn de getijden overal hetzelfde?
Je zou denken dat als land onder de waterbult komt, de tijd van hoogwater vrijwel hetzelfde zou zijn voor alle plaatsen langs de kust, maar dat is niet het geval.
Het land ‘staat’ het bewegende water ‘in de weg’, waardoor dit probleem ontstaat. Het water moet stromen terwijl de aarde draait om de vloed te genereren.
Maar er is sprake van vertraging als gevolg van de geometrie van de kustlijnen en de variatie in zeediepte (bathymetrie). Elke regio heeft een duidelijke kustlijn en bathymetrie, wat resulteert in een duidelijk getijdenpatroon.
Zijn de getijden sterker tijdens een volle maan?
Ja, volle manen worden vaak geassocieerd met springtij. Springtij vindt plaats net na elke volle en nieuwe maan, wanneer de zon, de maan en de aarde op één lijn staan.
Dat is wanneer de maan- en zonnegetijden op één lijn komen en elkaar versterken, wat resulteert in een groter totaalgetijde.
Doodtij komt voorwanneer de maan in het eerste of derde kwartier staat en een rechte hoek vormt tussen de zon, de aarde en de maan.
Het hoogtij op de maan valt samen met het laagwater op de zon, en ze heffen elkaar enigszins op, wat resulteert in een klein totaalgetijde.
Springtij verschilt allemaal in grootte. De lentes zijn iets groter in de buurt van de equinoxen (21 maart en 21 september – wanneer dag en nacht over de hele wereld even lang zijn).
Je zult merken dat de getijden meestal het sterkst zijn tijdens of na een supermaan, en dit komt simpelweg omdat de maan het dichtst bij de aarde staat, en dus voelen de oceanen van de aarde de grootste krachtige aantrekkingskracht van de zwaartekracht van de maan.
Het is echter onwaarschijnlijk dat deze piekgetijden zich op de exacte dag van een supermaan zullen voordoen. De hoogste getijden vinden meestal een dag of twee na de supermaan (of een nieuwe of volle maan) plaats.
Het is ook belangrijk om te onthouden dat de meest extreme hoogwatertijden niet noodzakelijkerwijs plaatsvinden tijdens supermanen.
Het is wanneer springtij samenvalt met een tijd van hevige wind en regen, overstromingen als gevolg van extreme weersomstandigheden, dat de meest extreme overstromingen optreden.
Heeft de zon invloed op de getijden?
De maan heeft de grootste invloed op meetbare getijden, hoewel de zon ook enige invloed heeft op de getijden. Lente- en doodtij komen voor wanneer de zon, de maan en de aarde zich in een specifiek sterrenbeeld bevinden.
Springtij is een getijde met een ongewoon hoog water en een ongewoon laag waterpeil. Doodtij treedt op bij halve maan, wanneer de zon, de aarde en de maan een hoek van 90 graden vormen.
Onder deze omstandigheden overlappen de zwaartekrachtuitstulpingen van de maan en de zon elkaar op destructieve wijze, omdat de getijdenkrachten van de zon inwerken tegen de getijdenkrachten van de maan.
Bij doodtij is het verschil tussen eb en vloed het kleinst. Doodtij komt ongeveer twee keer per maand voor, één keer rond het eerste kwartier en één keer rond het laatste kwartier.
Getijden kunnen met grote nauwkeurigheid en ver van tevoren worden voorspeld. Getijden worden veroorzaakt door de interacties tussen de aarde, de maan en de zon.
Deze correlaties zijn goed bekend en de posities van de sterren en planeten kunnen in de toekomst uiterst nauwkeurig worden voorspeld.
Uiteindelijk wordt de hoogte van de getijden beïnvloed door de zon, de maan, de vorm van een strand en de grootte van de kustlijn, de hoek van een zeebodem die omhoog gaat naar het land, en de heersende oceaanstromingen en -winden.