EU-recht - soorten, toepassing, zoeken | Europeese Unie (2023)

FAQs

Welke drie soorten wetgeving maakt de Unie? ›

Zij kunnen worden onderverdeeld in: direct op de Verdragen gebaseerde uitvoeringsbepalingen; besluiten van de Europese Raad; besluiten op het terrein van het Gemeenschappelijk Buitenlands- en Veiligheidsbeleid.

De EU stelt ook wetten en regels op, namelijk verordeningen, richtlijnen en besluiten. Alle leden van de EU hebben afgesproken zich hieraan te houden. Dit geheel van Europese wetten en regels noemen we de rechtsorde van de Europese Unie. De Europese rechtsorde is deel van de Nederlandse rechtsorde.

De Raad van Europa heeft 46 lidstaten en houdt zich bezig met mensenrechten, rechtsstaat en democratie. De Europese Raad en de Raad van de Europese Unie zijn organen van de Europese Unie. Die heeft 27 lidstaten en heeft een veel bredere taak dan de Raad van Europa.

Verordeningen, richtlijnen en besluiten zijn verbindende rechtshandelingen.

De Europese Unie bezit rechtspersoonlijkheid en heeft als zodanig een eigen rechtsorde, die verschilt van de internationale rechtsorde. Het recht van de Europese Unie is ook rechtstreeks of zijdelings van invloed op de wetgeving van haar lidstaten en wordt deel van het rechtsstelsel van elke lidstaat.

Verordeningen bevatten regels die direct gelden in alle lidstaten van de Europese Unie. Dit wordt 'rechtstreekse werking' genoemd. Verordeningen hebben daarmee een vergelijkbare status als nationale wetten in de lidstaten, maar in geval van strijdigheid gaat de verordening boven de nationale wet.

Wat is het verschil tussen Europees en internationaal recht? ›

Internationaal recht gaat over de verdragen die landen onderling met elkaar gesloten hebben, zoals het Weens Koopverdrag of het Verdrag van de Verenigde naties. Europees recht gaat voornamelijk over de werking van de Europese Unie, zoals wat een land moet doen als de EU een richtlijn stelt.

Het beginsel van de voorrang van het EU-recht is in de loop van de tijd ontwikkeld in de rechtspraak (jurisprudentie) van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Het is niet vastgelegd in de EU-verdragen, maar er is een korte verklaring hierover aan het Verdrag van Lissabon gehecht.

Het Europees Parlement controleert de EC bij de uitvoering van het beleid en de begroting. De Europese Rekenkamer (ERK) helpt het Europees parlement met zijn controlerende taak door de rechtmatigheid en de doelmatigheid- en doeltreffendheid van het EU-beleid te onderzoeken.

Het Europees Parlement neemt samen met de Raad van de Europese Unie beslissingen over Europese wetten. Als het Parlement en de Raad het samen niet eens kunnen worden, komt er geen nieuwe wet.

De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders of staatshoofden van de 27 lidstaten van de Europese Unie, de vaste voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. De Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid woont de bijeenkomsten van dit orgaan ook bij.

Het aantal rechtsgeldige wetten heeft sinds 1980 een groei doorgemaakt van 1.100 naar 1.800.

Klassieke grondrechten: de burgerlijke en politieke rechten. Dit zijn onder andere het kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, recht op privacy, godsdienstvrijheid en het discriminatieverbod. Sociale grondrechten: de economische, sociale en culturele rechten.

'Rechtsregels zijn normen die zijn vastgelegd in rechtsbronnen als wetten, gemeentelijke verordeningen, Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB) en ministeriële regelingen.

De Europese Raad geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Europese Unie en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten.

Is Nederland lid van de Raad van Europa? ›

De Raad van Europa is in 1949 opgericht door tien landen, waaronder Nederland. Momenteel telt de Raad van Europa 46 landen, waaronder 27 lidstaten van de Europese Unie (EU).

Secundair recht. Het secundaire of afgeleide recht van de Europese Unie omvat alle besluiten, maatregelen, regels, normen die de EU instellingen in de loop van de tijd hebben aangenomen.

De voorrang van het Europese recht op het nationale recht is absoluut. Dat betekent dat deze voor alle verbindende Europese rechtshandelingen geldt, ongeacht of het gaat om primair recht, zoals de verdragen, dan wel om afgeleid recht, in de vorm van bijvoorbeeld richtlijnen of verordeningen.

Hoewel het slechts 'beginselen' zijn, vormen ze een belangrijke bron van Europees recht. Algemene rechtsbeginselen omvatten bijvoorbeeld het rechtszekerheidsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel. Voorbeelden van beginselen gericht tot de EU-instellingen zijn het integratiebeginsel en het beginsel van goed bestuur.

Als rechtssubject van het internationale recht gelden in de eerste plaats staten. Het is het recht van de staten onderling. Daarnaast bezitten van oudsher een aantal internationale organisaties zoals de Maltezer orde en de Heilige Stoel internationale rechtssubjectiviteit. Dit geldt ook voor het Rode Kruis.

Bij een wet in formele zin is sprake van een gezamenlijk besluit van de regering en de Staten-Generaal (Tweede en Eerste kamer) volgens een procedure die is vastgelegd in artikel 82 van de Grondwet. De regering en de Staten-Generaal vormen daarom de formele wetgever.

In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) staan de gemeentelijke regels op het gebied van openbare orde en veiligheid. Elke gemeente heeft een eigen APV. De APV geldt voor iedereen binnen de gemeente. Uit de regels van de APV blijkt vaak dat ergens een vergunning voor nodig is.

Verordeningen, richtlijnen en besluiten

Richtlijnen zijn eveneens bindend wat betreft het beoogde resultaat, maar werken niet rechtstreeks als maatregel. Via richtlijnen worden de wetgevingen in de verschillende EU-lidstaten geharmoniseerd.

Hoewel het EU-recht kan worden beschouwd als een specifieke vorm van internationaal recht, heeft het belangrijkste EU-recht enkele bijzondere kenmerken die het internationaal recht over het algemeen niet heeft.

Waarom is internationaal recht belangrijk? ›

Internationaal recht is het recht tussen landen of staten onderling. Het regelt de relaties tussen staten. Het doel van het internationaal recht is dat staten vreed- zaam met elkaar omgaan. Er zijn allerlei internationale regels en voorschriften die dat mogelijk moeten maken.

Bij internationale koopovereenkomsten is meestal het Weens Koopverdrag van toepassing, met aanvullend het recht van het land van één van de partijen. Dit geldt voor koopovereenkomsten tussen bedrijven die uit een land komen dat is aangesloten bij het Weens Koopverdrag.

Internationaal recht: verdragen

Voorbeelden zijn de VN-verdragen van 1966, het Genocide-verdrag, de Geneefse verdragen inzake humanitair oorlogsrecht en het VN-verdrag tegen marteling. Regionale mensenrechtenverdragen zijn het Europees Verdrag, het Amerikaans Verdrag, het Afrikaans Handvest en het Arabisch Handvest.

Je bestudeert daarvoor het Nederlandse, internationale en Europese recht. Je leert letterlijk over grenzen heen te kijken. Je hebt een even stevige basis in het Nederlands recht als andere studenten, maar tegelijk een streepje voor op de arbeidsmarkt door je de grondige kennis van de Europese en internationale regels.

Voorrang van rechts is niet van toepassing als de voorrang geregeld is door verkeersborden, verkeerslichten of bevoegde personen, en geldt ook niet voor een bestuurder die uit een aardeweg of pad komt, zelfs wanneer de laatste meters verhard zijn.

In een 60 km zone geldt over het algemeen dat wegen gelijkwaardig zijn. Verkeer van rechts heeft dan voorrang. Daarom heft de gemeente op diverse kruisingen in de 60 km zones de voorrangsregeling op.

In het algemeen geldt dat internationale verdragen (VN/Europa) bovenaan de rangorde staan, gevolgd door landelijke wetgeving zoals de Grondwet, Algemene wet bestuursrecht, Wmo, ministeriële besluiten en regelingen en tot slot de provinciale en gemeentelijke verordeningen en beleidsregels.

Op 1 februari 2020 heeft het Verenigd Koninkrijk de EU verlaten. De EU telt momenteel 27 lidstaten en heeft 24 officiële talen.

De EU bepaalt hoeveel vis er mag worden gevangen in de zeeën rondom Europa. De regels over handel tussen de EU en andere landen in de wereld worden door de EU vastgesteld. De EU investeert geld in de verbetering van de infrastructuur (wegen, spoorlijnen, netwerken voor energie en communicatie).

Welke organen bepalen het EU recht? ›

In de Raad van de EU, ook wel kortweg "de Raad", komen ministers uit alle EU-landen bij elkaar om wetsvoorstellen te bespreken, te wijzigen en goed te keuren, en het beleid te coördineren. De in de Raad gemaakte afspraken zijn bindend voor de nationale regeringen.

EU-wetgeving wordt meestal aangenomen via de gewone wetgevingsprocedure, waarbij het Europees Parlement (direct verkozen) en de Raad van de EU (vertegenwoordigers van alle EU-landen) evenveel te zeggen hebben. De Commissie dient een wetgevingsvoorstel in bij het Parlement en de Raad.

De Europese Unie is op zichzelf een rechtsbron. De rechtsorde wordt doorgaans ingedeeld in primaire wetgeving (de Verdragen en algemene rechtsbeginselen), secundaire of afgeleide wetgeving (gebaseerd op de Verdragen) en aanvullende wetgeving.

Het primaire recht regelt de verdeling van bevoegdheden (tussen de EU en de EU-lidstaten. Het geeft het juridische kader aan waarbinnen EU-instellingen hun beleid formuleren en uitvoeren.

Besluiten. Een “besluit” is bindend voor degene tot wie het gericht is (een EU-land of bedrijf) en is rechtstreeks toepasselijk. Zo heeft de Raad op 1 januari 2023 een besluit om Kroatië toe te staan de euro in te voeren genomen. Dit besluit geldt dus enkel voor dat land.

Er zijn 27 Europese landen die vallen onder het Schengengebied. Dit zijn de zogeheten Schengenlanden. Binnen deze landen mag u als inwoner van de Europese Unie (EU) vrij reizen. De controle van personen gebeurt aan de buitengrenzen van het Schengengebied.

Secundair recht. Het secundaire of afgeleide recht van de Europese Unie omvat alle besluiten, maatregelen, regels, normen die de EU instellingen in de loop van de tijd hebben aangenomen.